|
Kaliforniya Taşıma Oranının Tespiti (CBR) |
|
Bu deney kesit alanı 19.35 cm2 olan silindirsel bir pistonun belirli bir hızla zemine itilerek elde edilen yük - penetrasyon bağıntısının (kalifbrniya taşıma oranı) bulunmasını kapsar. Penetrasyon herhangi bir değer için, ölçülen yükün standart bir yüke oranı olarak tanımlanan Kaliforniya Taşıma Oranı (CBR) genellikle 25 mm'lik bir penetrasyon için verilir Ancak, 50 mm'lik penelrasyondan daha büyük bir değer çıkarsa büyük olan değer seçilir.
Pitonun boyutları dolayısıyla deney, sadece tane büyüklüğü en çok 20 mm olan malzeme için uygulanır. Numunenin hazırlanışı, CBR deneyinden elde edilecek sonuçları büyük oranda etkiler Su içeriğinin oldukça yüksek olduğu kohezyonlu zeminlerde (CBR değeri %5'den küçük) bu deneyin doğru sonuçları vermediği görülmüştür.
Bu yüzden; bu deney daha çok yolların ve hava alanlarının tabanını oluşturan zeminlerin oldukça kuru olduğu tropik ve yarı tropik bölgelerde uygulanmaya elverişlidir
Deneyin yapılışı:
Kalıp, taban plakası takılmış ancak üst yüzeyi açık olarak içindeki numune ile birlikle basınç aletinin plakası üzerine yerleştirilir. Numunenin üzerine gerekli görülen ağırlıklar konur Penetrasyon pistonu, taşıma oranı %30'un altında olan zeminler için 45 kg'lık bir yükle, taşıma oranı %30'dan yüksek olan zeminler için ise 22.5 kg'lık bir yükle numunenin yüzeyine oturtulur ve dakikada 1.20 mm'lik hızla zemine itilir. 0625, 1.25. 1.S75, 250, 500, 750, 100, 12.50 mm'lik penetrasyonlar da alınır Piston kaldırılır ve numune yüzeyinde bırakılmış girintiler doldurularak ve çıkıntılar çelik cetvelle kesilerek numunenin yüzeyi düzlenir. Numunenin her iki ucuda denenecekse, taba plakası kalıbın altında üst ucuna takılır ve kalıp, içindeki numune ile birlikte lers çevrilir ilk işlemler tekrar yapılır Penetrasyon deneyleri tamamlandıktan sonra numunenin iki ucundaki yüzeylerin hemen altından her biri 350 gr dolayında olan numuneler alınıp su içeriği tesbit edilir Ölçülen ve bulunan değerler deney formunda kaydedilir
Hesaplama
%100 CBR değerine karşılık olan standart yük- penetrasyon eğrisi şu değerlerle tanımlanır l 25 mm'lik penetrasyonda 86ökg/cm2 . 25 inm'de 1360 kg/cm2 5.0mm'de 2040 kg/cm2. 75 mm'de 2585 kg/cm7, 1OOmm'de 3130 kg/cm2 12.5 mm'de 3590 kg/cm2 Belirli bir penetrasyonu sağlayan yükün, aynı penetrasyonu standart eğri üzerinde sağlayan vüke oranı, o penetrasyondaki CBR değeri olarak tanımlanır
Sonuçta: CBR, % 30'a kadar değerler için %1 yakınlıkla, %30 ile %)100 arasındaki değerler için % 5 yakınlıkla. %100'den büyük değerler için % l0 yakınlıkla verilir.
SONUÇ: Bu deneylerden yararlanılarak zemin etüd raporu hazırlanmaktadır .
 |
