BETON ve ASFALT KAPLAMALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (ICAO) tarafından havaalanı uçuş ünitelerinin taşıma kapasitelerinin saptanması için benimsenen ve 1950’li yıllardan itibaren kullanılmakta olan “Yük Sınıflandırma Sayısı (LCN) Sistemi”, ülkemizde uzun yıllardan beri kaplamaların gerçek taşıma kapasitesinin tespitinde ve kalınlık dizaynlarında kullanılmaktadır. Testlerin esası yaklaşık 60-70 ton civarındaki temsili uçak yükünün uçak iniş takımı tek tekerlek temas alanına karşılık gelen standart plaka üzerinden kaplamaya transfer ettirilerek doğal zeminden itibaren oluşturulan yapının yük transferlerine karşı davranışının tespitine dayanmaktadır. Bu testler “ICAO-Aerodrome Manuel” ve “DOE-Design and Evaluation of Aircraft Pavements” e göre yapılmaktadır. | 
LCN Test çalışması |
Uçak yükünün kaplamaya dağılımını ifade eden “Uçak Sınıflandırma Sayısı (ACN)” değerine göre trafiğe açılmış bir uçuş ünitesinin sınırsız kullanımı için, “Kaplama Sınıflandırma Sayısı (PCN)”, en az ACN değerinde veya daha büyük olmalıdır. Başlangıçta, bu değer sağlanmış olsa bile, işçilik ve malzeme kalitesi, temel tabakalarında şartnamelerce öngörülen sıkıştırma oranlarının gerçekleşme durumu, yeraltı su seviyesi ve yönünde değişmeler ile drenaj tıkanması veya dizaynda öngörülen yüklerin üzerinde kaplamaların yüklenmeleri nedenleriyle durumda değişmeler olabilir. Bu nedenle, geri kalan kullanım ömürlerinin tespiti için testlerin en az iki yılda bir yenilenmesi gerekir. PCN testlerinde, LCN testlerindeki zor ve zaman alıcı çalışmalar yerine, hızlı ve güvenli değerlendirme yapabilen “Falling Weight Deflectemeter (FWD)” kullanılmaktadır. FWD, son teknoloji ürünü mekanik donanımı, işletim sistemi ve sahip olduğu software programları ile uçuş ünitelerinin dizaynında veya kullanımından sonra, onarıma ilişkin projelerde dizayn kalınlığının tespiti için bir test ve değerlendirme aracıdır. YÜZEYSEL PÜRÜZLÜLÜK TESTLERİ
Havaalanı uçuş ünitelerinin beton ve beton asfalt kaplamalarının, uçağın iniş-kalkış ve yer hareketleri sırasında mekanik titreşimlerden zarar göremeyeceği, havalanma ve durma mesafelerine uygun bir yüzey profiline sahip olması gerekir.Kaplamalarda, inşaat sırasındaki yüzey tesfiye hatları, sonradan oluşan çatlama, kırılma ve oturmalar, teknik şartnamelerde ve sınır değerlerle tanımlanan pürüzlülüğü meydana getirir. | 
HI-LO Mekanik Dedektör ile yüzeysel pürüzlülük testi |
Yüzeysel pürüzlülük profilinin testinde kullanılan HI-LO mekanik dedektör ve RI Elektronic Roughness Indicator, ayrıca, ampirik olarak kaplamanın “serviceability index” inin ve geri kalan kullanım ömrünün tespitinde de kullanılırlar.YIKINTISIZ YÖNTEMLER İLE YAPILAN TESTLER
SIKIŞMA TESTLERİ Doğal zemin üzerinde, topraklı agrega ile yapılan dolgularda, temel tabakaları ve çimento-bitüm karışımlı kaplamalarda, “optimum rutubet/max. sıkışma laboratuvar verileri” ile yerinde yoğunluk ve rutubet miktarlarını karşılaştırarak sıkışma oranı nükleer kaynaklı cihazlarla tespit edilmektedir. | 
Yoğunluk ve rutubet ölçümü |
Seaman C-200, Troxler 3401, 3411, 3440 ve 3450 serili cihazlar nükleer geometrileri ve kaynak dizaynları ile yüksek teknoloji ürünü hardware’leri sayesinde yüksek dayanıklılık ve doğruluk içinde test sonuçları veren bu cihazlar, inşaatın hızlı ve ekonomik olarak sürdürülmesinde önemli yarar sağlar. -ULTRASONİK HIZ ÖLÇÜMLERİ Çalışma sistemi, beton içinde boyuna doğrultuda basınç dalgalarının yayılma hızlarının ölçümüne dayanır.Çalışma sistemi, beton içinde boyuna doğrultuda basınç dalgalarının yayılma hızlarının ölçümüne dayanır.Beton homojenitesinin testi, boşluk tespiti, çatlak ve diğer kusurların ortaya çıkarılması yangın, don ve kimyasalların betona etkisinin tespitinde kullanılırlar. | 
Ultrasonik hız ölçümü |
Ayrıca, beton elastisite modunun “E” tayini ile ampirik formülasyonu sayesinde beton dayanımları hakkında fikir verir. -BETON TEST ÇEKİÇLERİ Tiplerine göre vuruş enerjileri 0.07 kgm ile 3 kgm arasında değişen test çekiçleri, düşük dayanımlı inşaat malzemeleri ile yapıların perde betonları, kütle betonları ve pist kaliteli kaplamalarının dayanım ve homojenite tespitlerinde kullanılmaktadır. | 
Beton çekici |
İNŞAAT MALZEMELERİ ÜZERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR -ÇİMENTO Beton harcı karışımında bağlayıcı olarak kullanılan çimento, kireç ve puzolanlar karakterize standart özelliklere sahip olmaları nedeniyle, kullanılma durum ve şekilleri şartnamelerle belirlenmiştir. Bağlayıcılar arasında daha yüksek dayanım veren çimentolar, kullanım amaçlarına göre çeşitli tiplerde üretilmektedirler. Bu nedenle, kullanılacak çimento numunesi üzerinde, ilgili standart ve şartnamelerle tanımlanmış test ve analizlerin yapılması, fiziksel ve kimyasal sınır değerlerinin tespitleri gerekmektedir. -BETON KARMA SUYU Beton harcının hazırlanmasında kullanılan suyun priz sırasında, çimentonun hidratasyonunu sağlamak, karışıma istenen işlenebilirliği vermek ve agregayı doygun hale getirmek gibi üç ana fonksiyonu vardır. Bu nedenle karma suyunun betonun yoğunluk, dayanıklılık, su geçirimsizliği, aşınmaya direnci vb. özelliklerini olumsuz yönde etkilememesi gerekmektedir. Karma suyu üzerindeki test ve analizler, ilgili standart deney metotlarıyla yapılmaktadır.
Çimento incelik test cihazı | ı Laboratuvar çalışması |
İNCE AGREGA HARÇ YAPABİLME YETENEĞİ
Beton karışımına giren ince agreganın kirlilik ve organik madde oranları, standardında belirtilen sınır değerler üzerinde olmaması gerekir.Bu yapısal özellikler, beton dayanımına ve ömrüne önemli oranda etki eder. Beton kalitesi için, ince agreganın organik madde ve kirlilik oranlarının tespitleri ile hazırlanan numuneler, standart ve bilinen ince malzeme kullanılarak hazırlanan numunelerin dayanımları ile karşılaştırılır. Organik madde ve kirlilik oranlarının etkileri vb. saptanır. | 
Sarsma tablası |
Betonun öz niteliklerine zarar vermeden istenilen özellikleri geliştirmek amacıyla beton üretimi sırasında karışıma ilave edilen kimyasal maddelerin prospektüsünde belirtilen bilgiler doğrultusunda uygunluk ve kullanım şartlarının tespiti için gerekli standart testler yapılmaktadır. Priz süresini artırıcı veya azaltıcı hava tutucu, su geçirimsizliği, akışkanlık kazandırıcı, aderans artırıcı vb. beton katkı maddeleri ile hazırlanan pilot numuneler test edilir. Malzemenin şantiyede kullanım yöntemi ve uygulama koşulları belirlenir. | 
Laboratuvar çalışması |
Onarımı veya iyileştirilmesi düşünülen beton imalatlarında çatlak, köşe kırıkları, derz kenarı kopmaları, oyuklar vb. kusurların giderilmesi için kullanılan epoksi, sentetik reçineler ve dolgu malzemeleri üzerinde uygunluk testleri yapılır ve uygulama yöntemleri belirlenerek kontrolleri yapılır. Bileşiminde belirli mineraller bulunan agregalar, betonda oluşan alkali hidroksitlerle reaksiyona girerek, betonun priz alma sırasında ve sonrasında meydana gelebilecek lokal genleşmelerle çatlama ve ufalanma gibi potansiyel riskler oluştururlar. Bu nedenle agregalarda alkali agrega reaksiyon testlsri yapılarak, bu tür zararlı madde içeren agregaların kullanım oranları ve koşuları saptanır. | 
Basınç ve çekme presi |
Briket, döşeme karosu, suni mermer vb. çimento karışımı malzemeler, tuğla, kiremit vb. pişirilmiş toprak esaslı malzemeler, polimer ve diğer sentetik esaslı inşaat malzemeleri üzerinde fiziksel ve kimyasal analizlerle standartlara uygunluk testleri yapılarak kullanım yöntemleri belirlenir. GEOSENTETİKLER, MEMBRANLAR
Doğal zeminin iyileştirilmesi, üst tabakalar arasında ayırıcı ve transfer yüklerinin uniform olarak dağıtılması ve yalıtım amacıyla kullanılan geotekstil, geogrid ve çeşitli membranların, standardına ve kullanıma uygunluk testleri ile uygulamanın yöntemleri belirlenir, uygulamalar denetlenir. |  Çok amaçlı 15 tonluk pres |
 |
