ASFALT KARIŞIM DENEYLERİ

HVEEM METODU

Hveem metodu amerikan karayolları karayolları teşkilatı tarafından kullanılmakta olan şekli ile ancak maksimum dane büyüklüğü 1 inç olan agrega sıvı asfalt veya penetrasyon asfaltı kullanılarak hazırlanacak kaplama karışımları için kullanılır. Bu metot sıcak karışım asfalt kaplamaların arazi kontrolünde ve laboratuar dizayn'ı içinde kullanılabilir.

Hveem metodunda 2.5 inç yüksekliğinde ve 4 inç çapında tecrübe numuneleri kullanılır.bu numuneleri yapmak için asfalt agrega karışımı özel şekilde ısıtılır , karıştırılır ve tokmaklanır.hveem metoduyla karışım dizayn için istenen temel özellikler şu tecrübelerle bulunur. Agregaya karışacak asfalt miktarını takribi bulmak için C.K.E tecrübesi yapılır ; sonra bunu sıkıştırılmış kaplama karışımları ile hazırlanmış numuneler üzerinde stabilometre , şişme kohezyometre ve yoğunluk boşluk analizi tecrübeleri takip eder. Stabilometre tecrübesinde , sıkışmış karışımın dikey yük tatbiki altında yatay olarak yerinden oynatılmaya karşı gösterdiği direnci ölçmek için özel bir üç eksenli tecrübe hücresi kullanılır. Kohezyometre tecrübesiyle sıkıştırılmış karışımın kopma direnci ölçülür. Şişme tecrübesi , karışımın , 60 santigrat derecede , buna mukabil şişme tecrübesi oda sıcaklığında yapılır.

Hveem metodunda yapılacak ilk iş santrifüj kerosen eş değer metodu ile takribi optimum asfalt muhtevasını bulmaktır. Muayyen bir agreganın veya agregalar karışımının takribi optimum % si C.K.E metodundaki faktörler ve yüzey ölçümünün hesaplanması ve yardımcı eğriler vasıtasıyla bulunur.

Hveem metodunda , sıkıştırılan tecrübe numuneleri aşağıdaki tecrübelere ve analizlere tabi tutulur:

şişme tecrübesi

stabilometre tecrübesi

hacim özgül ağırlık tayini

kohezyometre tecrübesi

Bronz disk (delikli) : Şişme ölçmeleri için 3 7/8 inç çapında 1/8 inç kalınlığında , ayarlanabilen kolu olan bir disk

Kadranlı gösterge : bir üç ayak üzerine tespit edilmiştir.0,001 inçe kadar hassastır.

Skala : şişme tecrübesinde iç çapı 4 inç olan kalıptaki suyun hacmini ve numuneden geçen su miktarını ölçmek için 25 ml taksimatlı olacaktır.

Tepsiler : alüminyumdan 705 inç çapında , 2,5 inç derinliğinde olacaktır.

Hveem stabilometre cihazı : makine ayarlanabilen taban levhası , avadanlık, çelik piston , hava verme puarı gibi yardımcı parçalarında haiz olacaktır.

Cetvel : tecrübe numunelerinin yüksekliğini doğru ölçmek için bir cetvel veya kompas

Kohezyometre cihazı : izole edilmiş ısıtma kabini ve diğer aksesuarı havidir.

Şişme numunesi için hazırlanan numuneler oda sıcaklığında en az bir saat bekletilir.

Kalıp ve numune 7.5 inç çapında 2,5 inç derinliğindeki alüminyum tepsiye konur.

Delikli bronz disk numunenin üzerine yerleştirilir. Kadranlı göstergeyi havi üç ayak kalıbın üzerine konur ve kalıbın üst kenarı ile suyun % seviyesinin arasındaki mesafe taksimatlı skala ile ölçülür.

24 saat sonra kadranlı gösterge tekrar okunur ve ‘şişme’ 0,001 inç hassasiyetle kaydedilir.

Bu tecrübe için hazırlanan numuneler 140 fahrenhaytta ki etüvde en az 1 saat bırakılır.

Yükün tatbik edileceği piston numunenin üzerine oturtulur ve sistem böylece , tecrübe için, tazyik makinesine yerleştirilir.

Bir tard etme pompası kullanılarak , stabilometre sistemi içindeki tazyik basınç kadranında tam 5 psi oluncaya kadar yükseltilir. Sonra kati okuma yapmak için kadrana hafifçe vurulur , okunan değer kaydedilir.

Tazyik makinesi (kafa hızı 0,05 inç/dakika olacak şekilde) tecrübe yükü tatbik edilir. Maksimum değer olan 6000 lb yüke varılana kadar 500 lb 1000 lb 2000 lb 3000 lb 4000 lb 5000 lb ve 6000 lb yüklerde test kadranındaki değerler kaydedilir.

Maksimum 6000 lb lik yük altındaki okumadan hemen sonra numune üzerindeki toplam yük 1000 lb ye indirilir.

Tard pompasının valfı açılır ve pompa vasıtasıyla test göstergesi 5 psi ye ayarlanır.

Tard pompasının kolu süratle ve muntazam bir şekilde sağa doğru test kadranı 100 psi yi gösterinceye kadar dondurulur. Test kadranındaki 5 psi değerini 100 psi ye yükseltmek için gereken dönüşlerin tam sayısı numunedeki displacement olarak kaydedilir.

Displacement bu şekilde kaydedildikten sonra , önce tecrübe yükü kaldırılır ve test göstergesi üzerindeki tazyik kaydetme tulumbası ile 0 a düşürülür. Sonra pompa eski durumuna getirilir , ilave üç tur daha yaptırılır ve numune stabilometreden çıkarılır.

Hacim özgül ağırlığı tecrübesi , stabilometre tecrübesi yapıldıktan hemen sonra ve numuneler oda sıcaklığına gelir gelmez , yapılır.

Kohezyometre tecrübesi daha önce daha önce stabilometre ve hacim özgül ağırlığı tecrübelerinde kullanılan numuneler üzerinde yapılır.

Numuneler yaklaşık olarak iki saat 60 santigrat derecelik etüvde tutulurlar.

Kohezyometre cihazı , 30 inç uzunluğundaki bir manevela kolu sonunda asılı duran bir kovaya , dakikada 1800 gr. lik bir saçma kütlesi akabilecek şekilde ayarlanır.

Kohezyometre kabini ısıtıcısı 60 santigrat dereceye ayarlanır

Gevşetme pimi çekilerek saçma daneleri devamlı bir şekilde akması sağlanır. Akma numune kırılana kadar devam eder. Numunenin kırıldığı girişin ani düşüşü ile belli olur.

Numune kırılgan olmaktan ziyade flexible ve azabilir yapıda ise , 30 inç uzunluğundaki kolun ucu yatay vaziyette ½ inç kadar düşünce saçma danelerinin akışı durdurulur.

Toplama kovasında biriken saçma taneleri gram olarak tartılır ve tartım kaydedilir.

Şişme tecrübesi için neticeler direkt olarak kaydedildiğinden herhangi bir hesaplamaya ihtiyaç yoktur. Diğer hesaplama aşağıdaki şekilde yapılır.

Stabilometre değeri (S)

S=22.2/((PH*D2/(PV-PH))+0.222)

Burada S : rölatif stabilite

D2: numunenin displacement değeri

Bu kriterlerin tatbikatında karışımdaki asfalt muhtevası , stabilite veya boşluk miktarı minimum değerin altına düşmemek şartı ile en yüksek % de olmalıdır. Genellikle boşluk % si asgari % 4 e kadar düşmelidir.

Yorumlar (0)