1. Doğal Toprak

2. Gömülme Malzemesi

Toprak Sertlik Sınıfları

Dolguda kullanılan toprağın hesaba katılması

3. Hendek Kazısı

4. Boru Döşenmesi

Hendeğin Hazırlanması

Boruların yerleştirilmesi ve birleştirilmesi

Boru Dolgu Malzemesinin Yerleştirilmesi ve Kompaklanması

K.4.1.GİRİŞ:

Boruların yapılış ve döşeniş tarzları, diğer herhangi bir alt yapı borusunun özellikleriyle hemen hemen çok yakındır. Boru çevresinde bulunan topraktan destek alacak ve döşeme işlemi desteklemeyi sağlayacak şekilde olacaktır. Bu kılavuz gömülebilen tip boruların karşılaştığı tipik toprak koşullarının belli bir prosedure göre yapılmasını önermektedir.Ayrıca kanal açma, yerleştirme ve boruların birleştirilmesi ile geri dolgunun yerleştirilmesi ve kompaklanması ile boru seviyesindeki sapmaların izlenmesini içermektedir.

ANSI/AWWA 950 standardı ürün değişikliklerinin geniş bir alanı içerdiğini belirler. Çapların aralığı 1 inç'den 12 ft'e kadardır. Boru sertlik aralığı ise 62 kPa'dan 496 kPa'a kadardır ve iç basınç aralığı 250 psi'a kadar olan boruları içerir. Aşağıdaki ASTM standartları gömülmüş boruların tesisatı ile ilgili olarak mühendisleri desteklemek koşuluyla ek bilgi vermektedir.

K.4.5. BORU DÖŞENMESİ

K.4.5.1. Hendeğin Hazırlanması

Temel ve Yataklama : Hendek zemininin şartlarına göre temel yerleşimi ve yataklama mühendis tarafından belirlenir. Borunun alt kısmı üniform olarak hazırlanır ve birleşme yerlerinin alt kısmında çukur açılır.

Yataklama Malzemesi: Genel olarak yataklama malzemesi, boru desteğini ve uygun sınıfı sağlamak için dışarıdan gelen bir malzeme olur. İlk dolgu için kullanılan malzeme cinsi ile aynı olması tercih edilir. Doğal toprağın yataklama malzemesi olarak kabul edilebilirliğini belirlemek için ilk dolgu malzemesinin gereklilikleri ile çakışması gerekecektir. Bu belirleme işlemi boru döşeme işlemi esnasında sürekli yapılmalıdır, çünkü doğal toprak şartları geniş değişimler ve boru hattı boyunca ani değişikliker gösterir.

Kaya veya Elastik Olmayan Malzemeler: Hendek dibinde kaya veya elastik olmayan bir malzemeye rastlandığında borunun altına minimum 150 mm yastıklama yapılır. Mühendis ihtiyaç duyduğunda diğer kademelerde yapılır. Eğer tam altındaki kayadan yumuşak malzemeye ani geçiş var ise kademeler mümkün olan diferansiyel yer değiştirmeye uygun olacak şekilde alınacaktır.

Stabil Olmayan Hendek Dibi: Stabil olmayan veya hızla değişen şartlarda, hendek dibinin aşırı kazıldığı yerlerde SC1 veya SC2 malzemenin temele yerleştirilmesi gerekir. İnce taneciklerin göçme yapmasının ve boru desteğinde kayıba yol açabileceği şartlarda uygun sınıflandırılmış malzeme kullanılır. Temel mazlemesinin yerleştirilmesi ve kompaklanması Tablo 3'e göre yapılır. Zor şartlar için mühendis özel temele ihtiyaç duyabilir, yığın veya beton altlık ile tabaka kaplama gibi önlem alınabilir. Uygun jeotekstillerin kullanılması, hızlı ve stabil olmayan hendek dibinin kontrolünü sağlayabilir.

Lokalize Edilmiş Yüklemeler: Lokal yükleri ve diferansiyel yer değiştirmeleri minimize etmek, boruyu çapraz geçen diğer hatların veya yüzey altı yapıların veya beton yığın kaplaması veya tabakalama gibi özel durumlarda söz konusudur. Minimum 150 mm yastıklama sağlanır veya boru ile lokalize yük arasında kompaklanmış dolgu yapılır.

Aşırı Kazı: Eğer hendek dibi tasarlanandan fazla kazılmışsa, fazla kazılan yer uygun bir temel veya yataklama malzemesi ile doldurulur ve tablo 3'te listelenmiş minimum yoğunluklardan az olmayacak şekilde kompaklanır.

Bataklık: Eğer hendek duvarları boru gömülme bölgesindeki herhangi bir kazı ve döşeme esnasında batak ve çamur ise batak çamur ve zayıf malzemeler hendekten uzaklaştırılmalıdır.

K.4.5.2. Boruların Yerleştirilmesi ve Birleştirilmesi

Yerleştirme ve hizalama: Hendek içindeki boru ve fittingler ihtiyaç olan eğim ve yüksekliğin tersine uygun olacak şekilde hizalanacaktır. Boru yatağında, conta tarafındaki şişkinliğe uygun özel çukurlar açılmalıdır. Üniform boru desteğini sağlamak için bu çukur gerekenden daha geniş olmalıdır. Daha sonra conta bölgesi altında kalan boşluklar yataklama malzemesi ile doldurulmalıdır. Özel durumlarda boru eğimli hizada döşenmişse eksenel hizalama korunmalı ve borunun eğilme yarıçapı kabul edilebilir dizayn limitler içinde olmalıdır. Boru uygun sınıfta bir malzeme ile üniform olarak hazırlanmış zemine serilimiş olacaktır. Topraktaki tepecikler ve çok sert noktalar boru boyunca, boruya denk gelmemelidir. Boru döşenmesine ara verildiğinde boru hattı hareketlenmelere ve oynamalara karşı sağlama alınmalı ve contaların açık uçları ve contaların açık uçları su girişine, çamura veya yabancı malzemelere karşı korunmalıdır.

K.4.5.3. Boru Dolgu Malzemesinin Yerleştirilmesi ve Kompaklanması

Gömme malzemesinin yerleştirilmesi, boruyu rahatsız etmeyecek ve zarar vermeyecek metodlarla yapılır. Yataklama ve boru altındaki sağrı (haunch) malzemesi, boru gömülme bölgesindeki kalıntıların yerleştirilmesi ve kompaklanmasından önce işlenmeli ve kompaklanmalıdır. Kompaklama cihazının boruya değmesine ve zarar vermesine izin verilmez. Kompaklama ekipmanı ve teknikleri hendekte kullanılan malzemeler ile uyumlu olmaşıdır.

Az Miktarda İnce Tanecik İçeren Toprakların Kompaklanması (SC1 ve SC2 ile %5'ten az ince tanecik içerenler): Eğer kompaklama gerekiyorsa yüzey tabaka vibratörleri, titreşimli silindirler veya içi vibratörler kullanılır. Kompaklanan tabakanın kalınlığı 300 mm'yi aşmayacaktır. Yoğunluk tayini tipik olarak ASTM D4253 ve D 4254'e uygun olacaktır. Bazı durumlarda SW veya SP toprakların yoğunluğu, eğer test sonuçları açıkça kompaklama eğrisi ile belirtilmişse, ASTM D698 ile belirlenebilir.

Bir Miktar İnce Tanecik İçeren Toprakların Kompaklanması (SC2 ile %5'ten %12'ye kadar ince tanecik içerenler): Bu malzemeler az veya çok miktarda ince tanecik içeren malzemelerin davranışlarını gösterebilen ara bir malzemedir. Kompaklama metodu ve yoğunluk tayini higher in-place yoğunluk sonuçları üzerinde olmalıdır.

Önemli Miktarda İnce Tanecik İçeren Toprakların Kompaklanmsı (SC3, SC4 ve SC5 [CH ve MH]): Bu topraklar darbeli sıkıştırıcılar veya silindirler ile kompaklanacaktır. Yoğunluk tayini ASTM D698 (standart proktor)'e göre gerçekleştirilecektir. Optimum nem içeriğinde maksimum yoğunluk elde edilir. Nem içeriği optimum nemin %2 noktalarında olursa yeniden yoğunluğa ulaşmak için daha az enerji gerekir. Kompaklama yüzdesi tayininin hızlı bir metodu ve nem değişimi ASTM D5080'de açıklanmıştır. %90 veya daha üzerinde standart proktor elde etmek için kompaklanan tabakanın yüksekliği 150 mm'yi geçmemelidir.

Bulunulan Yerdeki Toprak Yoğunluğunun Tayini: Herhangi bir doğal veya dolgu toprağın bulunulan yerdeki yoğunluğu ASTM D1556, D2167, D2922, D4554, D4914 veya D5030'a göre belirlenebilir. Uygulanabilir test metodu: toprak tipine, toprağın nem içeriğine ve bulunulan yerdeki toprağın max. parça büyüklüğüne bağlı olacaktır.

Minimum Yoğunluk: Minimum gömme yoğunluğu, mühendis tarafından spesifik proje şartlarının üzerinde yapılan bir değerlendirmeyle kurulacaktır. Tablo 3'te tavsiye edilmiş yoğunlardan daha yüksek veya daha yüksek yoğunluklar uygun olabilecektir.

Su Kullanarak Sağlamlaştırma: Boru gömme bölgesinin su kullanarak sağlamlaştırılması (jetleme veya vibrasyon ile doymuş hale getirme) sadece kontrol edilmiş şartlar altında ve mühendisçe yönetildiğinde yapılacaktır.

Minimum Örtü: Borunu gömüldüğü hendek üzerinden araçların ve ağır iş makinalarının geçmesinden önce borunun hasar ve rahatsızlık görmesini engellemek için boru üzeri minimum derinlikte bir dolgu ile korunacaktır. Bu minimum kaplamanın derinliği mühendis tarafından spesifik proje şartlarının değerlendirilmesiyle yapılacaktır. Bunlar boru çapı ve sertlikk sınıfı, toprak sınıfı, toprak cinsi ve sertliği ile canlı yük tipi ve büyüklüğüdür. Bir mühendislik değerlendirmesinin olmadığı durumlarda aşağıdaki minimum kaplama gereklilikleri kullanılacaktır.

Tablo 3'e göre verilen yoğunluklarda gömülme malzemesi ile yapılmış işlerde ve canlı yüklerin AASHTO H-20 gibi olduğu durumlarda kaplama SC1 malzeme için en az 0,6 m'yi sağlamalıdır. SC2, SC3, veya SC4 malzemeler için en az 0,9 m olmalıdır.

Konstrüksiyon yükleri aşırı fazla olabilir (kreynler, toprak işleme makineleri tekerlek yüklerinin AASHTO H-20 yüklemeyi geçtiği yerlerdeki araçlar) bu durumda minimum kaplama mühendisçe belirlenen miktar kadar artırılacaktır veya özel yapılar uygulanacaktır.

Eğer borunu yüzme riski varsa o zaman minimum kaplama bir boru çapı kadar olacaktır. Eğer boş borunun batma kuvvetinin spesifik analizi yapılmışsa boru üzerindeki batırılmış toprak ağırlığını sağlamalıdır. Minimum kaplama azaltılabilir.

Ekstrüde Tip Korige Boru Teknik Şartnamesi

KONU: Bu şartname, kanalizasyon, yağmursuyu hatlarında kullanılmak üzere gereksinim duyulan HDPE(yüksek yoğunluklu polietilen) ve PP(polipropilen) hammaddeden üretilmiş Korige boru ve ekleme parçalarını kapsar.

TEKNİK ÖZELLİKLERİ:

1. HDPE ve PP boruları TS12132, DIN16961 satandardına uygun olacak.

2. Boru imalatında kullanılacak olan hammadde HDPE ise özellikleri TS418-peEN12201 ve PP ise TS9937 uygun olacak ve dizayn gerilmesi en az 5 N/mm2 olacaktır.

3. Boru ve ekleme parçalarının kabulünde deney ve testler TSE ve ISO standartları çerçevesinde yapılacaktır.

4. Hammadde, siyah renkli, güneş ışınına(UV) dayanıklılığı arttırma için siyah karbon katkılı, ekstrüzyona hazır granül şeklinde olacaktır.

5. Granül halindeki hammadde içine, imalatçı firma tarafından, boru ve ekleme parçalarının imali sırasında hiçbir yabancı madde katılmayacak ve hammadde orijinal haliyle kullanılacaktır.

6. HDPE hammaddesi aşağıdaki özelliklere sahip olacaktır.

a-Yoğunluğu, TS1310 test metoduna göre ölçüldüğünde 950+-10 kg/m3'den az olmamalıdır.

b- Eriyik akış hızı ISO 1133 test metoduna göre ölçüldüğünde 190 C sıcaklık ve 5 kg yük altında 0.30-0.70 gram/10 dakika arasında bulunmalıdır.

c-Kopma anında uzaması, ISO 6259 test metoduna göre ölçüldüğünde %350'den az olmamalıdır.

d-Akma noktasındaki gerilme mukavemeti, ISO6259 test metoduna göre ölçüldüğünde 21 +_ 2 N/mm2 olmalıdır.

7. PP hammaddesi aşağıdaki özelliklere sahip olamlıdır.

Yoğunluğu, TS 1310 metoduna göre ölçüldüğünde 900 kg/m 3 den az olmamalıdır.

Eriyik akış hızı ISO 1133 test metoduna göre ölçüldüğünde 230°C sıcaklık ve 2,16 kg yük altında 0.30 ± 0,1 gram / 10 dakika arasında bulunmalıdır.

Kopma anındaki uzaması, ISO 6259 test metoduna göre ölçüldüğünde %350’den az olmamalıdır.

Akma noktas›ndaki gerilme mukavemeti, ISO 6259 test metoduna göre ölçüldü¤ünde 31 ± 2 N/mm2 olmalıdır.

Akma noktasındaki uzama en az %8 olmalıdır.
Flexural modulus değeri, ISO 178 standartına göre ölçüldüğünde 1600±50 MPa olmalıdır.

Charpy Darbe mukavemeti (çentikli) ISO 179/1eA standartına göre test edildiğinde +23°C için 41±5 kJ/m2 , -20°C için 5±1 kJ/m2 değerini sağlamalıdır.

8. İmalatçı firma, ihale makamına, teklif ile birlikte istendiği takdirde kullandığı hammaddenin tüm özelliklerini vermek zorundadır.

9. Boru ve ekleme parçaları kimyasallara karşı yüksek dirence sahip olmalıdır. Kimyasallara karşı dirençleri imalatçı firma tarafından, hammadde özellikleri ile birlikte ihale makamına sunulmalıdır.

10. İhale makamı gerekli gördüğü takdirde, masrafları imalatçıya ait olmak üzere boru ve ekleme parçalarının deney ve testlerini yaptırmaya yetkilidir.

11. İmalatçı firma üretimini yaptığı bütün çaptaki borulara ait ekleme parçalarına sahip olduğunu taahhüt etmek zorundadır.

12. Boru boy uzunluğu 6 m olacaktır.

13. Boruların üzerlerine üretim standardı, borunun anma çapı, imalatçı firmanın ismi yazılı olmalıdır.

14. HDPE ve PP boru ve ek parçalarının kabulünü üretici firma ile ürün talep eden kuruluş temsilcileri birlikte yapacaktır. Ürün talep eden kuruluş üretimi her aşamada kontrol edebileceği gibi gerekli görüldüğünde kullanılan malzemeyi nitelikleri bakımından konuda uzman kuruluşlara tetkik ettirebilir.

15. HDPE ve PP boru firmaları, ISO 9000 kalite güvence sistemine sahip olmalı ve belgelendirmelidir.

16. Üretici firma kullanacağı hammaddenin kaynağını ve tüm özelliklerini belirten bilgi ve belgeleri teklifi ile birlikte vereceklerdir.

17. Boru en az 0,5 bar iç basınca dayanacak et kalınlığında olmalıdır.HDPE ve PP boruları, contalı muflu, ekstrüzyon veya elektrofüzyon kaynağı ile birlefltirmeye uygun olmalıdır.

18. HDPE ve PP boruları, contalı muflu, ekstrüzyon veya elektrofüzyon kaynağı ile birlefltirmeye uygun olmalıdır.

Sarmal Korige Boru Teknik Şartnamesi

Konu: Bu şartname, kanalizasyon, yağmursuyu hatlarında kullanılmak üzere gereksinim duyulan PP (polipropilen) hammaddeden üretilmiş Korige boru ve ekleme parçalarını kapsar.

TEKNİK ÖZELLiKLER:

1. PP boruları TS12132, DIN 16961 standardına uygun olacak.

2. Boru imalatında kullanılacak olan hammadde PP, TS 9937 uygun olacak ve dizayn gerilemesi en az 5N/mm2 olacaktır.

3. Boru ve ekleme parçalarının kabulünde deney ve testler TSE ve ISO standartları çerçevesinde yapılacaktır.

4. Hammadde, siyah renkli, güneş ışınına (UV) dayanıklılığı artırmak için carbonblack katkılı, ektsrüzyona hazır granül şeklinde olacaktır.

5. Granül halindeki hammadde içine, imalatçı firma tarafından, boru ve ekleme parçalarının imali sırasında hiçbir yabancı madde katılmayacak ve hammadde orjinal haliyle kullanılacaktır.

6. PP hammaddesi aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır.

a-Yoğunluğu, TS 1310 metoduna göre ölçüldüğünde 900 kg/m3 den az olmamalıdır.

b-Eriyik akış hızı ISO 1133 test metoduna göre ölçüldüğünde 230 °C sıcaklık ve 2,16 kg yük altında 0.30±0,1 gram/10 dakika arasında bulunmalıdır.

c-Kopma anındaki uzaması, ISO 6259 test metoduna göre ölçüldüğünde %350’den az olmamalıdır.

d-Akma noktasındaki gerilme mukavemeti, ISO 6259 test metoduna göre ölçüldüğünde 31±2 N/mm2 olmalıdır.

e-Akma noktasındaki uzama en az %8 olmalıdır.

f-Flexural modulus değeri, ISOD 178 standartına göre ölçüldüğünde 1600±50 Mpa olmalıdır.

g-Charpy Darbe mukavemeti (çentikli) ISO 179/1eA standartına göre test edildiğinde +23 °C için 41±5 kj/m2, -20 °C için 5±1 kj/m2 değerini sağlamalıdır.

7. İmalatçı firma, ihale makamına, teklif ile birlikte istendiği takdirde kullandığı hammaddenin tüm özelliklerini vermek zorundadır.

8. Boru ve ekleme parçaları kimyasallara karşı yüksek dirence sahip olmalıdır. Kimyasallara karşı dirençleri imalatçı firma tarafından, hammadde özellikleri ile birlikte ihale makamına sunulmalıdır.

9. İhale makamı gerekli gördüğü takdirde, masrafları imalatçıya ait olmak üzere boru ve ekleme parçalarının deney ve testlerini yaptırmaya yetkilidir.

10. İmalatçı firma üretimini yaptığı bütün çaptaki borulara ait ekleme parçalarına sahip olduğunu taahhüt etmek zorundadır.

11. Boru boy uzunluğu 6m. olacaktır.

12. Boruların üzerinde üretim standardı, borunun anma çapı, imalatçı firmanın ismi yazılı olmalıdır.

13. PP boru ve ek parçalarının kabulünü üretici firma ile ürün talep eden kuruluş temsilcileri birlikte yapacaktır. Ürün talep eden kuruluş üretimi her aşamada kontrol edebileceği gibi gerekli görüldüğünde kullanılan malzemeyi nitelikleri bakımından konuda uzman kuruluşlara tetkik ettirebilir.

14. PP boru firmaları, ISO 9000 kalite güvence sistemine sahip olmalı ve belgelendirmelidir.

15. Üretici firma kullanacağı hammaddenin kaynağını ve tüm özelliklerini belirten bilgi ve belgeleri teklifi ile birlikte vereceklerdir.

16. Boru en az 0,5 bar iç basınca dayanacak et kalınlığında olmalıdır.

17. PP boruları, contalı manşonlu birleştirmeye uygun olmalıdır.

18. Manşonlar, enjeksiyon baskı yöntemi ile üretilmiş olmalı ve üzerinde halka rijitliğini arttırıcı dikdörtgen kesitli federler bulunmalıdır.

19. Contalar, Shore A 45±5 sertliğindeki EPDM malzemeden, mantar kesitli ve kalıplı yöntemle üretilmiş olmalıdır.

20. Boruların halka rijitliği TS 12132’ye göre tip 4’e uygun olmalıdır.

Basınç testi şartnamesi

1. Kapsam

Bu şartname Korige boruları içindir.

2. Sızdırmazlık Deneyi

Deney iki baca arasında su doldurmak suretiyle yapılacaktır. Deney sırasında, su basıncı baca yüksekliğine kadar, baca yüksekliği müsaitse en çok 5 m olacak ve içinde hava kalmayacak şekilde doldurulacak ve bu durumda 15 dakika beklenerek mecra ve ek yerleri incelenecek, su sızdırmadığı görülecektir.

Su sızdırma olduğu tespit edildiğinde deneye derhal son verilecek ve boru tamir edilince deney tekrarlanacaktır

Hesaplama Modülleri

Basınçlı borular için basınç kayıplarının hesabı, kanalizasyon borularının çap seçimi ve bölgesel ısıtma borularının kompansatör ihtiyacının bulunup bulunmadığının ve sabit nokta aralığının hesabı için aşağıdaki modüller hazırlanmıştır.

proje.dizayngrup

Yorumlar (0)