3.1 - DENEYDE KULLANILAN ALETLER;

3.1.1 — Kum Konisi:

4 litrelik cam bir kap ve buna bağlanabilen, arasında vana tertibatı bulunan biri küçük, diğeri büyük iki melal Huniden ibarettir. Vana üzerinde vanayı tamamen açık veya kapalı durumda tutabilecek bir düzenek mevcuttur. Alet Şekil - 43'de gösterilen özelliklere uygun olmalıdır. Bu cihaz dolu olduğunda yaklaşık 3 dm³ hacmindeki deney çukurları için kullanılabilir. Şekil 43'de gösterilen taban plakasının kullanılması zorunlu değildir. Bu plakanın kullanılması, aletin düz durmasını zorlaştırır, fakat daha büyük deney çukurlarının açılmasına olanak verir, yumuşak zeminlerde cihaza daha sağlam bir temel sağlar ve deney çukurundan kaba alınan malzeme kaybını azaltır.

3.1.2 — Kum :

0.85 mm (No: 20) elekten geçip 0.59 mm (No: 30) elek üze rinde kalan temiz, kuru ve serbestçe akabilen, çimentolaşmamış temiz kum kullanılabilir. Deneyden önce bu kumun gevsek birim ağırlığı bulunmalıdır. Bunun için yapılan birkaç deneyin sonucunda bulunan gevşek birim ağırlıklar arasında ki fark % 1 'den fazla olmamalıdır.

3.1.3 — Teraziler:

10 kg kapasiteli, 1 g duyarlı ve 1500 g kapasiteli, 0.1 g duyarlı iki terazi.

3.1.4 — Kurutma Aletleri:

110+5°C sıcaklığa ayarlanabilen termostatik kontrollü fırın veya arazide kullanılabilen ocaklar.

3.1.5 — Diğer Aletler:
Çukur açmak için küçük kazma, keski, kaşık, rutubet, numunelerini kurutmak için uygun bir kap veya tava, acılan çukurdan rutubet numunesi birim ağırlık numunesi ve kumu almak için uygun kapaklı kaplar, suyun sıcaklığını ölçmek için termometre, boyacı tipi küçük fırça, v.b.

3.2 — DENEYİN YAPILIŞI:

3.2.1 — Vananın Üst Kısmında Kalan Huni ve Bağlantı Borusu Dahil Olmak Üzere
Cam Kabın Hacminin (V) Bulunması:
Komple alet tartılır, ve tartım (W₁)olarak kaydedilir. Daha sonra alet huni kısmı yukarıya gelecek şekilde yerleştirilir vana açılır ve su doldurulur. Su tamamen dolduktan sonra vana kapatılır ve fazla su alınarak su dolu aletin ağırlığı kaydedilir. Bu arada yoğunluk düzeltilmesi yapmak üzere suyun sıcaklığı ölçülür. Aynı işlem en az üç kere tekrarlanır. Sonunda Tablo - 14 yardımı ile alet içerisindeki suyun ağırlığı (G) düzeltme yapılarak cm³ olarak hacme dönüştürülür. Üç deney ortalaması alınarak hacim hesaplanır. Bu hesaplar sonucunda bulunan hacimler arasında en çok 3 cm³ sapma olmalıdır. Ayrıca cam kap ve bağlantısı aynı pozisyonda olduğu sürece yukarıda hesaplanan hacim sabittir. Bu parçalar birbirinden ayrılacak olursa yeniden bağlandıklarında aynı pozisyona getirilebilmeleri için bir işaret konmalıdır,

3.2.2 — Deneyde Kullanılacak Kumun Gevşek birim Ağırlığının Bulunması:

Alet sağlam bir zemin üzerine dik olarak yerleştirilerek vana kapatılır ve huni kum ile doldurulur. Daha sonra vana açılarak cam kap ve vananın altında kalan

Kısım tamamen doldurulur. Bu işlem sırasında, kumun döküldüğü huni devamlı olarak yarı yarıya dolu olmalıdır. Kum tamamen dolunca vana kapatılır ve fazla kum boşaltılır. Alet kum ile birlikte tartılır ve bu tartımdan boş alet ağırlığı (W1) çıkartılarak net kum ağırlığı bulunur.

Deney sırasında titreşim, kumun gevşek birim ağırlığının artmasına sebep olabilir ve bundan dolayı deneyin duyarlılığı azalabilir. Ayrıca, kumun gevşek birim ağırlığının tayini ve arazide kullanılması arasında fazla zaman aralığı olursa, kumun rutubetindeki değişim nedeni ile birim ağırlığında bir farklılık olabileceği unutulmamalıdır.

Kumun gevşek birim ağılırlığı arazi deneyi sırasında açılacak en büyük çukur hacmine yakın hacimdeki bir kap kullanılarak ta bulunabilir. Burada izlenecek yol, tepsi metodunda anlatılan, kumun gevşek ağırlığının bulunması gibidir. Bu işlem uygulandığında bulunan gevşek birim ağırlık, kum konisi kullanılarak bulunan gevşek birim ağırlığa eşit olmalıdır.

3.2.3— Aletin Hunisini Doldurmak İçin Gerekli Kumun Ağırlığının Bulunması :

Alet kum ile doldurularak tartılır, sonra huni kısmı aşağıda olmak üzere düz bir yüzeye konulan aletin vanası açılarak, kum akışı durana kadar beklenir ve akış durunca vana çabucak kapatılır. Katan kum ve alet birlikte tartılır. Arada ki fark huniyi doldurmak İçin gerekli olan kumun ağırlığıdır (W₂). Boşalan kum tekrar alete doldurulup vana sıkıca kapatılır.

Arazi deneyi sırasında en büyük çukur hacmi ile çalışılacaksa, kumun gevşek birim ağırlığı hesaplandıktan sonra, kum cam kaba vibrasyonla yerleştirilmelidir. Bu durumda kumun toplam ağırlığı yeniden tartılarak bulunmalıdır. Eğer taban plakası kullanılırsa, bu plaka huninin bir parçası olarak düşünülmelidir.

3.2.3 — Yerinde Kuru Birim Ağırlık Tayini:

Deneyin yapılacağı yerin yüzeyi tesviye edilir ve ters çevrilmiş alet bu yüzeye yerleştirilir.* Daha sonra huninin etrafı çizilerek işaretlenir. Bu İşareti taşmayacak şekilde çukur açılır. (En az çukur derinliği Tablo - 13'de verilmiştir.) Granüller zeminlerde bu işleme daha çok özen gösterilmelidir. Çukurdan çıkartılan bütün malzeme hiç bir daneciği kaybedilmeden bir kaba alınır ve tartılır. Ayrıca bu malzeme dikkatle karıştırılarak su içeriği için Tablo - 13'de verilen miktarda numune alınarak tartılır. Bu numune kurutulduktan sonra tekrar tartılır ve ağırlığı kaydedilir. Hazırlanmış çukurun üzerine alet yerleştirilir ve vana açılır, kum akışı durana kadar beklenir ve vana kapatılır. Alet içinde kalan kumla birlikte tartılır ve deney sırasında kullanılan kumun ağırlığı bulunur (W₃)

3.3 — HESAPLAMALAR:
3.3.1 — Cam kap ve küçük huni hacminin hesabı:

V=GxA

* Yüzeyin düzeltilmesinin mümkün olmadığı zeminlerde huni ile zemin yüzeyi arasın da kalan hacmin bulunması için bir ön deneme yapılmalıdır. Bunun için kum ile dolu alet yüzeye yerleştirilerek vana açılır ve akma durunca kapatılarak alet tartılır. Aletin dolu haldeki ağırlığından son durumdaki ağırlığı çıkartılarak, yüzey şekline bağlı olarak huni için harcanan kum ağırlığı bulunur. Bu işlemden sonra dikkatle temizlenmiş yüzey üzerinde çukur açılarak deney yapılır.

V = Aletin hacmi (m³)G = Aleti doldurmak için gerekli suyun ağırlığı (g)
A = Tablo - 14'ün 2. sütununda verilen su sıcaklığı - hacim düzeltme faktörü.

3.3.2 — Kumun gevşek birim ağırlığının hesabı:
m_s
y_s = ———
v

y_s = Kumun gevşek birim ağırlığı (g/cm³)

m_s = Aleti doldurmak için gerekli kumun ağırlığı (g)

V = Aletin hacmi (cm³)

3.3.3 — Deney çukurundan çıkarılan malzemenin kuru ağırlığının ve su içeriğinin hesabı:

m₁-m₂

W = —————— x 100

m₂

100 x m

M_d = ————— x 100

(W+100)

W = Deney çukurundan çıkarılan malzemenin su içeriği % si.

m₁ = Su içeriği tayini için alınan numunenin yaş ağırlığı (g)

m₂ = Su içeriği tayini için alınan numunenin kuru ağırlığı (g)

m = Deney çukurundan çıkarılan malzemenin yaş ağırlığı (g)

M_d = Deney çukurundan çıkarılan malzemenin kuru ağırlığı (g)

3.3.4 — Arazi kum birim ağırlığının tayini:

W₃

V_s = —————
y_s

m_d

y_d = —————
V_s
V_s = Deney çukurunun hacmi (cm³)

W₃ = Çukuru dolduran kum ağırlığı (g)

Y_d = Malzemenin arazi kum birim ağırlığı (g/cm³)

Arazi sıkışma yüzdesi, arazi kum birim ağırlığının laboratuar maksimum kum birim ağırlığına oranı olarak ifade edilir. (Form - 12)

y arazi

% sıkışma = ——————— x 100

y laboratuar

NOT. I — Çapı 30.48 cm (12 ") olan kum konisi ile maksimum dane boyutu 75 mm (3") olan malzemelerin yerinde kuru birim ağırlık tayini yapılabilir.

ARAZİDEKİ İRİ AGREGA MİKTARINA GÖRE MAKSİMUM KURU BİRİM AĞIRLIK DÜZELTMESİ
1 — KAPSAM :
Arazide yerinde yoğunluk tayininde 4.75 mm ve 19,0 mm elek üzerinde kalan iri agrega yüzdesinin, Modifiye Proktor veya Standart Proktor deneylerinde kullanılan iri agrega yüzdesinden farklı olması durumunda maksimum kuru birim ağırlığın düzeltilmesi İşlemini kapsayan bir metottur.

2 — METOT:
2.1 — Modifiye veya Standart Proktor metoduna göre Metot A veya B uygulandığında, deneyde 4.75 mm elekten geçen malzeme kullanılır. Bu metotlarla tayin edilen maksimum kuru birim ağırlığın, arazide 4.75 mm elek üzerinde kalan iri agrega yüzdesindeki farklılıktan dolayı düzeltilmesinde Şekil - 45 kullanılacaktır. Birim ağırlık düzeltme çizelgesi üzerinde gerekli açıklamalar bir örnekte verilmiştir.
2.2 — Modifiye veya Standart proktor metoduna göre Metot C veya D uygulandığında, deneyde 19.0 mm elek altı malzeme kullanılmaktadır.

Metot C ve D için. Şekil - 46 ve 47 düzeltme çizelgesi olarak verilmiştir. Şekil - 46'dan 4.75 mm elek üzerinde kalan iri agrega miktarına bağlı olarak, arazi de kullanılacak düzeltilmiş kuru birim ağırlık değeri bulunur.

Düzeltme çizelgesi Şekil - 47 ile, 19.0 mm elek üzerinde kalan malzeme yüzdesine göre metot C ve D için düzeltilmiş maksimum kuru birim ağırlık bulunabilir.

Şekil - 46 ve 47'ya göre düzeltilmiş maksimum kuru birim ağırlığın bulunması halinde deneyde ikame yapılmayabilir. Ancak deneyde kullanılan malzemenin 19.0 mm den geçip 4.75 mm üzerinde malzeme yüzdesi ile, arazideki malzemenin 4.75 mm ve 19.0 mm elek üzerinde kalan kısımlarının oranının kesin olarak saptanması gerekir.

Şekillerde kullanılan hacim özgül ağırlığı, aşağıdaki formülle hesaplanmış değerdir;
A
Hacim özgül Ağırlığı = ———
B - C
A : Kuru malzemenin havadaki ağırlığı, (g)

B : Doygun yüzey kuru malzemenin havadaki ağırlığı, (g)

C : Malzemenin sudaki ağırlığı, (g)

K : Sıkışma yüzdesinin hesaplanmasında laboratuarda bulunan maksimum kuru birim ağırlık değeri yerine, düzeltilmiş maksimum kuru birim ağırlık değeri kullanılır.

Yorumlar (1)

...
Yorumu Yazan hakan halil , Aralık 23, 2013

herşey iyi güzelde biz bunu derste kagıt üzerinde nasıl anlatacaz

Yorum yazın

İsim

E-Posta Adresiniz

Yorum Yazı Alanını Küçült | Yazı Alanını Büyüt

Yorumunuzu Gonderin